Różne są opinie na temat spółek skarbu państwa, które stały się wygodnym etapem komercjalizacji przedsiębiorstw państwowych. Jedni mówią, że na ogół taki spółki są nierentowne, inni, że sprzyjają nepotyzmowi, jeszcze inni, że instytucje te nie grzeszą innowacyjnością.
Według definicji encyklopedycznej (Wikipedia) spółka skarbu państwa to:
spółka utworzona w wyniku komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowego, której dokonuje Minister Skarbu Państwa na wniosek organu założycielskiego, dyrektora przedsiębiorstwa państwowego, rady pracowniczej lub z własnej inicjatywy.
Majątek przedsiębiorstwa państwowego staje się majątkiem spółki, przy czym suma kapitału akcyjnego i zapasowego spółki jest równa funduszom własnym przedsiębiorstwa państwowego. Pracownicy komercjalizowanego przedsiębiorstwa stają się na mocy prawa pracownikami spółki.
Pracownikom przekształconego w spółkę akcyjną przedsiębiorstwa przysługuje prawo do nieodpłatnego nabycia 15% akcji należących do Skarbu Państwa. Ten sam przywilej przysługuje dostawcom surowców do przedsiębiorstwa.
Spółki skarbu państwa należy odróżnić od spółek kontrolowanych przez skarb państwa i od spółek z udziałem skarbu państwa (w tym wypadku spółka handlowa, w której przynajmniej jedna akcja należy do Skarbu Państwa).
Ci bardziej pozytywnie nastawieni twierdzą, że tworzenie spółek skarbu państwa zapobiegło w jakiejś mierze wstrząsom gospodarczym i zwiększeniu bezrobocia.
Faktem jest, że największa polska spółka skarbu państwa, czyli Kompania Węglowa SA Katowice zatrudnia kilkadziesiąt tysięcy osób, ale przestarzała infrastruktura i katastrofy górnicze w ostatnich latach spowodowały ogromne straty. Wszyscy znamy problemy innej spółki, czyli PKS, która się rozczłonkowała, zamieniła w mniejsze spółki i wyprzedaje część swoich nieruchomości.
Mimo to, spora część spółek skarbu państwa ma strategiczne znaczenie dla naszej gospodarki. W czołówce należy wymienić: Agencję Rozwoju Przemysłu, Bank Gospodarstwa Krajowego, Grupę LOTOS, KGHM Polska Miedź, PGE Polską Grupę Energetyczną, Polską Wytwórnię Papierów Wartościowych, Polską Grupę Zbrojeniową, Polski Koncern Naftowy ORLEN, Grupę "Azoty", Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo, Polskie Inwestycje Rozwojowe, Polskie Radio, Powszechną Kasę Oszczędności Bank Polski i Powszechny Zakład Ubezpieczeń.
Mając na uwadze wątpliwości co do zyskowności wielu spółek polski rząd zamierza je uaktywnić wprowadzając wskaźnik oceny zarządów w aspekcie działalności innowacyjnej (za www.forbes.pl). Jednym z pretekstów jest to, że w nowym unijnym rozdaniu środków finansowych (2014-2020) duży nacisk będzie postawiony na projekty badawczo-rozwojowe.
