Ostatnio wszelkie massmedia pokazały tragiczne zdjęcia z okropnych wydarzeń w Stanach Zjednoczonych . Aż w sześciu stanach miały miejsce silne trąby powietrzne, które wprost usunęły z powierzchni ziemi całe tereny miejskie. Szacuje się, że w konsekwencji gigantycznej intensywności trzydziestu tornad, które szalały na obszarze zasadniczo stanu Kentucky mogło zginąć przeszło 100 osób, a ilość rannych oceniana jest na około tysiąc. Ponad pięćset tysięcy osób zostało pozbawionych dostępu do prądu. 10-tysięczne miasto Manfield w Kentucky zostało dokładnie zrównane z ziemią. Zniszczone zostały domy, szkoły, fabryki oraz magazyny. Pozostał tylko gruz. Chociaż wciąż trwają czynności ratunkowe i usuwanie strat, ciąg tornad, jakie przeszły 10 i 11 grudnia 2021 roku została obwołana przez prezydenta USA, Joe Bidena jako „prawdopodobnie największy kataklizm w historii USA”.
Co skutkuje tym, że w nowoczesnym państwie z doskonałym systemem ostrzegawczym, z całą gotowością służb ratunkowych dochodzi do tak przemożnej tragedii? Dlaczego człowiek, mimo technologii, w dalszym ciągu przegrywa z przyrodą? Aby odpowiedzieć sobie na to pytanie, należy głównie pojąć, czym jest tornado.
Każdy z nas prawdopodobnie widział zdjęcie bądź wideo pokazujące trąbę powietrzną. To taka wertykalna, obracająca się kolumna lejkowata, która ma zarazem połączenie z ziemią i z podstawą chmury cumuonimbus. Tornada zachodzą na niemal każdym kontynencie (prócz Antarktydy), w średnich szerokościach geograficznych. Jednak obszarem, na jakim zjawiska te przebiegają na ogół, jest obszar USA. Wedle ostatnich testów dochodzi tam do w przybliżeniu 1200 tornad w ciągu roku, z reguły w okresie letnim. Lecz w obwodzie centralnych stanów trąby powietrzne pojawiają się również w miesiączkach zimowych, kiedy dochodzi do cieplejszych temperatur. W celu porównania dane europejskie odnotowują przeciętnie około 400 takich zjawisk.
Skąd się bierze tornado, co je napędza? Możemy sobie odpowiedzieć na to zapytanie poznając cechy klimatyczne amerykańskiego obszaru zwanego kolokwialnie Aleją tornad. To środkowy okręg kraju, rozciągający przez stany Teksas, Oklahoma, Kansas, Luizjana, Nebraska, Iowa i Dakota Południowa. Nieraz kategoryzuje się do niej też Minnesota, Wisconsin, Kentucky, Illinois, Indiana, Missouri , Dakota Północna i Ohio.
Na terenie tych stanów występuje wyjątkowo obfita ilość trąb powietrznych. Spowodowane jest to tym, że w środkowym miejscu gorące masy powietrza napływające z Zatoki Meksykańskiej spotykają się z zimnym prądem znad Gór Skalistych. Cieplejsze powietrze jest wypychane przez chłodny prąd do góry, tam kształtuje się silny prąd wstępujący. kształtuje on gigantyczną chmurę burzową cumulonimbus. Wznoszące się i opadające masy powietrza wewnątrz chmury zaczynają raptownie kręcić się i tak powstaje mezocyklon.
Nasilenie tornado może posiadać różnorodną skalę zniszczenia, do jej określenia służy sześciostopniowa skala Fujity (F0-F6). Tornada, które sprawiły tak wielkich okropnych następstw w grudniu 2021 w USA zostały zakwalifikowane jako siła F4. Strach tym samym pomyśleć, jak wielkim kataklizmem muszą być żywioły w wyższej skali, stopień F6 jest wręcz przerażający i analizowany przez meteorologów jako nieprawdopodobny. Dla porównania trąby powietrzne, czy tornada szkwałowe w Europie nie przekraczają zwykle siły F3, powstają z reguły w okolicy Holandii a także Wielkiej Brytanii. W Polsce są to przeważnie krótkie zjawiska w obszarze Pomorza, Parku Sowińskiego oraz na poziomie - jednej z Ziemi Lubuskiej, Wielkopolskę, aż po Mazury, a drugiej z Małopolski, przez Kielecczyznę, aż po Wyżynę Lubelską.
do dnia dzisiejszego uznaje się, że największym żywiołem na świecie było tornado El Reno w Oklahomie z 2013 r., miało aż 4,2 km szerokości i prędkość 476 km/h, w ciągu 40 minut dokonało zniszczeń na 40 milionów dolarów. Zaś najwięcej ofiar śmiertelnych pochłonęło tornado Tri-state w 1925 roku. Wiało z prędkością ok. 117 km/h przez ponad 3,5 godziny. Jego intensywność zakwalifikowana jako F5 oraz ponad 350-kilometrowy zakres były przyczyną śmierci aż 695 osób.
Zwiększająca się ilość i moc tornad, pojawiających się również w okresach zimowych skłania klimatologów do podejmowania badań nad ich przyczynami. Z jakiego powodu siła tornad jest tak zaskakująco wysoka, co czyni, że tworzą się tak błyskawicznie i raptownie. Niezwykle rozbudowany, nowoczesny system ostrzegawczy, stosowne metody postępowania podczas trąby powietrznej, nadal jednak są niewystarczające. Do dziś bowiem nie ma kompletnej wiedzy na temat dokładnego biegu kształtowania się trąby powietrznej. Meteorolodzy prowadzą nieprzerwaną obserwację pogody i analizują niebezpieczeństwo wystąpienia zjawiska na podstawie obliczenia czynników sprzyjających zaistnieniu tornada. Korzystają z nowoczesnych modeli numerycznych, które sporządzają dane przesyłane ze specjalnych tzw.